Küresel ekonomi, 2025 yılının ortasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı sert gümrük tarifeleri ve ekonomik politikaların etkisiyle büyük bir dalgalanma yaşıyor.
Piyasalar, özellikle borsalar, kripto para birimleri ve dövizler, Trump’ın açıklamalarının ardından keskin bir şekilde değer kaybetti. Küresel risk algısı hızla arttı ve yatırımcı güveni ciddi şekilde sarsıldı.
Trump, 2 Nisan’da ABD’ye ithal edilen tüm ürünlere yönelik yeni gümrük tarifeleri açıklamıştı. Çin menşeli ürünlere yüzde 34 oranında bir vergi getiren bu hamle, küresel ticaretin belirsizlik içine girmesine yol açtı. Çin, ABD’nin bu hamlesine karşılık olarak aynı oranda vergi uygulayacağını açıklarken, ticaret savaşı büyüdü.
Borsalar ve Kripto Piyasalarında Sert Düşüşler
ABD, Asya ve Avrupa borsaları, Trump’ın vergi politikalarının etkisiyle sert kayıplar yaşadı. Borsa İstanbul BIST 100 endeksi, haftaya yüzde 2,8’lik bir düşüşle başladı. Benzer şekilde, Asya borsalarında Japonya’nın Nikkei 225 endeksi yüzde 7,7, Çin’in Şanghay Bileşik Endeksi ise yüzde 7,3 oranında değer kaybetti. Avrupa’da ise STOXX 600 endeksi yüzde 5,8, Almanya DAX 40 yüzde 4,7, Fransa CAC 40 yüzde 4,9 düşüş gösterdi. ABD’de Dow Jones endeksi, bin puanın üzerinde değer kaybetti. S&P 500 yüzde 3,51 ve Nasdaq yüzde 3,91 oranında geriledi.
Kripto paralar da bu düşüşten nasibini aldı. Trump’ın başkanlık göreve başladığı gün 109 bin doları aşan Bitcoin, 2025 yılı itibarıyla tarihi bir çöküş yaşadı. Ethereum, Bitcoin’i takip ederek yüzde 22 değer kaybederek 1.421 dolara geriledi.
Altın ve Dolar Güç Kaybetti, Türkiye’de Yükseliş
Altın, genellikle belirsizlik dönemlerinde güvenli liman olarak görülse de, küresel piyasalarda yaşanan geniş çaplı satışların etkisiyle değer kaybetti. Gram altın, haftaya yüzde 3’lük bir düşüşle 3.699 TL seviyesine geriledi. Ancak, Türkiye’de dolar ve altın fiyatlarında belirgin bir artış gözlemlendi. Dolar/TL, Trump’ın ticaret politikalarının etkisiyle Türkiye’de daha da değer kazandı ve 38,03 TL seviyesini geçti. Euro da benzer şekilde yükselerek 43,18 TL’nin üzerine çıktı. Altın fiyatları, yatırımcıların güvenli liman olarak altına yönelmesiyle birlikte 3.926,81 TL seviyesini aştı.
Dolar endeksi dünya çapında yüzde 0,5’lik bir kayıpla 102,5 seviyesine düştü. Ancak Türkiye’de, Türk Lirası’ndaki değer kaybı nedeniyle dolar, Euro ve altın fiyatları artmaya devam etti. Bu durum, Türk yatırımcıları için daha pahalı bir döviz ve altın piyasası anlamına geliyor.
Yatırımcılar Tahvillere Yöneldi
Risk algısının artmasıyla birlikte, yatırımcılar daha güvenli limanlara yöneldi. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,94’e geriledi. Almanya, Fransa ve Japonya’daki 10 yıllık devlet tahvili faizlerinde de önemli düşüşler gözlemlendi.
Trump’tan Enflasyon Yok Mesajı
Trump, piyasalarda yaşanan çöküşün ardından, “Enflasyon yok, faizler düştü, gıda fiyatları düştü” diyerek, Federal Reserve’in faiz indirimi yapması gerektiğini belirtti. Ancak, piyasalar Trump’ın bu söylemlerine pek ikna olmuş gibi görünmüyor; aksine, yatırımcılar ekonomik belirsizliklerin ve ticaret savaşlarının etkilerini daha fazla hissettiklerini belirtiyor.
JPMorgan’dan Kötü Tahmin: Resesyon ve İşsizlik
JPMorgan, ABD ekonomisinin 2025 için büyüme tahminini negatif yönde revize etti. Banka, Trump’ın gümrük tarifelerinin Amerika’yı resesyona sokabileceğini ve 2 milyon Amerikalının işini kaybedebileceğini öngördü.
Tarife İddiaları ve Piyasa Algısı
Beyaz Saray’dan gelen “gümrük vergilerinin 90 gün erteleneceği” yönündeki haberler, kısa süreli bir iyimserlik yaratsa da, açıklamanın yalanlanmasının ardından piyasalarda belirsizlik arttı. Borsa İstanbul BIST 100 endeksi, bu gelişmelerin ardından günü yüzde 0,29’luk bir düşüşle kapattı. Piyasa oyuncuları, borsalarda artık gerçeklerin değil, algıların fiyatlandığını belirtiyor.
Çin’e Yönelik Yeni Tehdit
Trump, Çin’e yönelik sert açıklamalarına devam etti. Çin’in misillemesini geri çekmemesi halinde ABD’nin, Çin menşeli ürünlere ek olarak yüzde 50 daha gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Ayrıca, Çin’le yapılan tüm görüşmeleri sonlandırma tehdidinde bulundu.
Sonuç
Donald Trump’ın vergi politikaları, yalnızca ABD içinde değil, küresel piyasalarda da büyük yankılar uyandırdı. Gümrük tarifeleriyle başlayan ticaret savaşları, dünya çapında borsalarda büyük kayıplara yol açtı. Kripto paralardan dövize, altına kadar birçok varlık sınıfında ciddi değer kayıpları yaşandı. Ancak Türkiye’de döviz kurları ve altın fiyatları yükselmeye devam etti. Türk Lirası’nın değer kaybı, dolar ve altını daha pahalı hale getirdi. Trump’ın durumu yönetme biçimi, piyasalarda daha fazla belirsizlik yaratırken, yatırımcılar güvenli limanlara yöneldi. ABD’nin dış ticaret politikalarının küresel ekonomiye olan etkisi giderek derinleşiyor ve Trump’ın hamleleri, ilerleyen dönemde daha fazla ekonomik zorluk yaratabilir.
